Се сеќавате ли на мечките кои минатата година дојдоа по храна во мавровските села и беа хит во медиумите и социјалните мрежи. Се сетивме и, но пред се, на ветувањата на надлежните, кои требаше да се погрижат ова заштитено животно да преживее непречено и луѓето да бидат безбедни. Повторно бевме во Жеровница. Доаѓаат мечки во селото, а жителите се жалат – ништо од ветеното не е реализирано
Снимавме изјави на жители од село Жировница пред околу седум месеци. Тоа беше време кога целата земја сфати дека мечките кои живеат во областа на Националниот парк „Маврово“ секојдневно доаѓаат во околните села, улици, дворови и куќи.
Властите најавија голем број мерки кои се совпаднаа со времето на зимско спиење на животните, па проблемот исчезна, барем во медиумите. Сега се враќаме во Жировница да провериме – што е ветено и што се исполнило и дали мечките повторно „чесно и чесно“ шетаат.
Една од овие мерки беше контролата на отпадот. Минатата година контејнерите беа претежно полни и небезбедни, што, според експертите, привлекло мечки да слетаат меѓу луѓето. Препораката беше почесто да се чисти и да се градат кафези околу контејнерите за да се спречат мечките да дојдат до храната.
Сега на терен се погриживме тие места да бидат чисти. Но, ова решение не е целосно завршено. Како што беше предложено на меѓуресорската средба во Центарот за управување со кризи, контејнерите сè уште немаат целосна безбедносна метална ограда. Не успеавме да го добиеме градоначалникот на општина Маврово и општина Ростуше, кој е одговорен за комунални работи.
Во долниот тек на Жеровница не пречека Рамиз Незири. Тој лично сведочи дека мечките пак доаѓаат по ѓубрето. Пред само неколку дена имаше директна средба со мечка.
„Доаѓав од центар и седев овде каде што сликав. После пет минути нешто ми текна и помислив коза или овца, во тој момент мечката се симна од метро. Бев исплашен, но всушност Реков чекај што бараш, тој се врати за една минута и му реков да види што е, станав и ја видов на покривот, а таа го сврте пиштолот и тргна Снимајќи ја ја превртев кантата за ѓубре, извадив торба, но ја свртев главата од неа за да не ме нападне „64 години од животот. “
– изјави Незири.
Покрај подобрите контроли на ѓубрето, кое според сведочењето и снимките на Рамиз сè уште привлекува мечки, други превентивни мерки што ги донесе Владата беа:
Аднан Салиу, претседател на месната заедница, вели дека е разочаран што речиси ништо од ветеното не е остварено.
„За жал, нè удрија со ладна крпа, се јавивме во Жировница Знам што, ништо од овие работи, освен пукањето кое неколкупати есента го изврши Ренџерс на националниот парк, не се преземени други мерки кон Жеровница и нејзиното подрачје Маврово и Ростушче“.
вели Салиу.
Салиу вели дека биле уверени дека мечките ќе бидат преместени. Но и тој не ги гледа резултатите од тоа.
„Одговорот е дека тимот ќе се тренира за кратко време, бидејќи немаше таков тим за златото во Македонија, тимот ќе тренира во Црна Гора, ќе дојдат по златото и ќе ги префрлат, за жал осум месеци ние ја гледаат истата слика со жировница Секој ден мечката талка, уште почудно е што се навикнуваме, како што велат дел од жителите, барем дајте им храна, ручек и вечера. Не знам зошто замре овој бизнис. Тие чекаат, не дај Боже, да ги видат последиците од некои несакани работи што се случуваат во светот и Европа, да ги напаѓаат и човечките фактори.
додава Салиу.
Националниот парк „Маврово“ е една од институциите што мораше да спроведе одредени мерки. Од таму вели дека не се согласувал со дел од мерките предложени пред седум месеци.
Томо Ѓорџевски, инженер во Националниот парк „Маврово“, вели дека тоа што барале е да ги заспијат мечките и да ги изместат. Но, не успеа обидот да се пренесат некои животни во Осогово.
„Ваква потврдена информација не добивме бидејќи раководителот на Владата, Стојанч Ангелов, директор на Центарот за управување со кризи, направи напор во Осоговскиот дел да ги следи мерките и да ги спроведе мерките Од населението имаше негативен одговор, што ќе значеше решавање на проблем на едно место и создавање нов проблем на сосема ново место, што не беше логично“.
– вели Ѓорџевски.
Ѓорџевски вели дека е во постојан контакт со населението и го разбира нивното незадоволство. Но, според него, додека не се донесе план за управување, тој не верува во подобрување на состојбата.
„Ова ќе биде документ што ќе го контролира нумеричкиот статус“. Ќе го поддржам овој факт за да се согласиме сите, во декември 2023 година се носи новиот закон за лов каде сите овластувања и одлуки се дадени на специјална полициска единица која ќе треба да интервенира кога ќе се појават вакви случаи за да можеме Ако е потребно. Сепак, ќе повторувам додека не се усвои планот за управување, се подготвува планот за управување, што е можно поскоро, би сакал да го направам тоа утре, утре ќе кажам како ќе интервенирам што е можно поскоро“
– вели Ѓорџевски.
Иако и од националниот парк и од жителите тврдат дека мал дел од препорачаните мерки се спроведени, Центарот за управување со кризи има поинаков поглед на работите.
Портпаролката на организацијата Илија Бујаровски тврди дека жителите на Жировница сега можат слободно да ги напуштат своите домови.
„Основните мерки беа да се постави ограда каде што има контејнери за ѓубре, да се намалат шансите мечките да се хранат со лесно достапна храна од рестораните итн. Тогаш една од продуктивните мерки што успеа беше да има чувари во координација со општинската власт и заплашување. од сите ангажирани лица“.
– изјави Бујаровски.
Проблемот сега е решен со помош на природата, вели Бузаровски.
„Имаше повеќе шумски плодови бидејќи знаеме дека кога нема овошје во планините, во шумата, мечките можат да се хранат сами, тие бараат извор. А лесен извор се депониите и буквално корпите за отпадоци, кои се паметни како животни тие исто така научиле да се отвораат“.
– вели Бујаровски.
Но, тоа што го велат во Скопје не оди добро во ЗероВница. Ниту меѓу оние кои поминаа дел од својот живот во главниот град, како поранешниот пратеник Латиф Пајковски.
„Очигледно, немаше резултат, за жал, бидејќи луѓето кои ги носеа овие мерки никогаш во животот немаа можност да запознаат мечка. Луѓето кои ги носеа овие мерки живеат во урбани средини, нивните деца живеат во нив“, шетаат по улиците на градовите и во конкретниот случај на мечките не чувствуваат страв од присуството на дивината“.
вели Пајковски.
Како некој со искуство во законодавниот дом, Пајковски апелира – не го третирајте ова прашање како бирократско.
„Треба да ги заштитиме мечките и дивите свињи и сите диви животни кои ја прават природата онаква каква што треба да биде, но пред се населението кое е чувар на државата, чувар на границата, чувар на заедничките придобивки од Државата го има“.
вели Пајковски.
Незири, кој неодамна наиде на мечка, апелираше и до организациите.
„Тажно и срамно. Да речеме говеда, да речеме деца, да нападнат дете, нема да преземат ништо додека не се направи нешто. Но, ќе биде предоцна, предоцна.
вели Незири.
Живровница не е единственото место каде оваа пролет беа видени мечки. Снимани се и на други локации во Маврово. Нападнато стадо овци во Гостиверско. Нападнати се и овчар во Прилеп и дански скијач на Шар Планина. Случаите на згмечување на мечки на патишта не се ретки.
Кафеавата мечка е строго заштитен вид под постојана забрана за лов од 1996 година.
Според Националната црвена листа, станува збор за ранливо животно во земјава. Според проценката за 2020 година, во Северна Македонија има околу 400 лица, но систематското следење не даде бројки.
