Водата на Струмичко повеќе од две недели престана да биде за пиење поради зголеменото присуство на манган, минерал важен за човековиот организам, но во многу мали количини. Од една страна, локалната самоуправа посочува дека не се во можност да произведуваат вода бидејќи им доаѓа во вид на тиња, од друга страна велат дека не можат да влијаат на однесувањето на природата, а владата се фокусира на Не дава . фабрика“.
Пред една недела објавивме сторија за тоа како живееле струмичани кои во тоа време седум дена останале без вода за пиење. Барајќи одговори од институциите кој е виновен за високата концентрација на манган во водата, градоначалникот беше дециден.
„Проблемот е во влезната вода на филтер станицата, техничката вода што ја земаме од единствениот извор на Струмица, а тоа е браната Турија, која ни доаѓа во вид на тиња и со високи нивоа на манган, што е тежок метал И мора да има одредена законска толеранција на манганот за да биде питка.
рече на 3 октомври струмичкиот градоначалник Костадин Костадинов.
А „Водостопанство“ е под централна власт. Па, случајно или не, иако кризата во Струмица траеше една недела, истиот ден по емитувањето на нашата приказна, Владата излезе на прес-конференција.
Конкретно, министерот за земјоделство, заедно со директорите на „Водостопанство“, Институтот за јавно здравје и Агенцијата за храна и ветеринарство.
„Ова што се случува сега е резултат на долгогодишно лошо менаџирање од страна на општина Струмица… Резервоарот и нивото на водата во акумулацијата не ни се оправдување денес бидејќи тоа е затоа што немаше врнежи, тоа е суво повторувам , на крајот на краиштата, општината има законска обврска да обезбеди квалитетна и здрава вода, бидејќи прелиминарните информации велат дека во минатото… системот во Струмица имало зголемени количини на манган и присуство на одредени бактерии систем“.
Рече министерот Трипуновски на 4 октомври, ден по објавувањето на „360 степени“.
Бевме уверени во резултатите од владината прес-конференција уште пред да се отворат вратите на фабриката за вода. На иницијатива на СВР Струмица неколку лица побараа од дежурниот јавен обвинител инструкции каква истрага да спроведе во објектот со кој стопанисува струмичкото јавно претпријатие „Комуналек“.
„Како јавно претпријатие ја држиме политиката на страна.
Вели Љупчо Лајачев, директор на ЈПКД Комуналек-Струмица.
И додека од локалното комунално претпријатие не сакаа да ги коментираат постапките на обвинителството, од разговорот со директорот Лазачев стана јасно дека постапуваат по препораките на централната власт. Поточно, во саботата од Агенцијата за храна и ветеринарство соопштија дека следеле и:
„Со опсервација се констатира дека филтер станицата, резервоарите и главната водоводна мрежа веќе неколку години не се механички исчистени и хиперхлорирани, иако јавното претпријатие има обврска тоа да го прави еднаш годишно дека во моментов целиот систем е контаминиран, поради што е наредено да се спроведат мерки за механичко чистење и хиперхлорирање и повторно да се направат лабораториски анализи по спроведувањето на мерките.
Соопштуваат од Агенцијата за храна и ветеринарство.
„Процесите се одвиваат без никаков прекин, како одговорна институција постапуваме и согласно упатствата дадени од Агенцијата за храна и ветеринарство, каде што треба да извршиме механичко чистење на филтри, резервоари и хиперхлорирање во наредните 20 дена. Дадени се инструкции да се продолжи понатаму.
инсистираше Лазачев.
Иако овој процес може да се протолкува како признание дека локалната самоуправа не го одржувала соодветно системот, сепак Лазачев не се согласува дека проблемот со присуството на манган во водата го менаџира „Комуналек-Струмица“.
„Најголемото количество манган што е забележано во нашата фабрика за вода од почетокот на нејзината работа во 70-тите години до денес е количината на манган од 0,250 mg на литар вода, што е количината на манган што ја имавме во претходниот период. Што достигнува и до 1,47 мг на литар вода Тоа значи дека сировата вода што ја добиваме од браната „Турија“ е значително влошена во параметрите со кои сме се сретнале во досегашното работење.
додаде директорот на ЈПКД Комуналек-Струмица.
На браната Турија не пречека Лазар Георгиев, раководител на АД Водостопанство на Струмичкиот слив. Тој ни објасни дека браната е изградена во 1972 година и ги отфрли обвинувањата на градоначалникот Костадин Костадинов дека „Туријата“ не се одржува.
На тезата дека манганот е виновен што дозволил нивото на водата да падне толку ниско, тој одговара:
„Денешното салдо е повеќе од 11 милиони Имаше иста квота во 2021 година, истата квота имаше и во 2008 година и во 1994 година беше 8 милиони кубни метри, така што немаше толку многу манган.
– одговори Георгиев.
Но, вели дека не треба да се политизира целата работа. И за разлика од министерот кој заедно со директорот на скопско „Водостопанство“ ја префрли целата одговорност на локалната власт, овој регионален менаџер ја додава природата како фактор во равенката.
„Преголеми врнежи ќе има на 22 и 24 (септември) 2024 година. Во акумулацијата има ненадеен прилив на вода, во големи количини по единица време, што е една од причините зошто самата вода може да стане заматена. Четири дена подоцна, земјотрес со јачина од 3,3 степени според Рихтеровата скала ја погоди областа… и во овој сушен период се случи големо лизгање на земјиштето кај „Вуков Дол“, на километар. Таа заматеност ја создаде самата природа. Заблуда е да се каже дека некој е виновен“.
Шефот на „Турија“ објаснува.
Или, спротивно на црно-белите пораки на политичарите, вистината се чини дека е некаде помеѓу. Уште еден фактор во таа дебата додаде Георги Димов, професор и геолог на штипскиот универзитет.
Тој вели дека во областа доминираат карпи кои содржат различни минерали, меѓу кои и манган, кои се појавуваат во седиментните слоеви поради наглата промена на нивото на водата, недостатокот на кислород во неа и падот на pH вредноста.
„Како резултат на атмосферски влијанија или некаква промена на pH вредноста на околината или во системот за оксидација-редукција, изложувањето или дисоцијацијата на тој манган се јавува во некоја форма, првенствено како јон. Тој јон многу лесно се агрегира и се ослободува во вода. стигнува до површината“.
Објаснува професорот Димов.
Тој нагласува дека кога нивото на водата се намалува во сушните периоди, се случуваат процеси во кои и онака ниското присуство на кислород се троши од организми или алги, кои произведуваат хемиски супстанци или во овој случај предизвикуваат задржување на манган.
„Хидрогеологијата е многу важна, ние не гледаме само на подземните води, туку само на површинските води, туку гледаме и како подземните води флуктуираат под она што ние го нарекуваме површината на полето, исто така, добија можност да го збогатат тој манган во некој седиментен систем или некој воден систем“,
додава Димов.
И кој е виновен? Според објаснувањата на нашите соговорници, голема е веројатноста дека во одреден момент комбинација на природни и човечки фактори довела до зголемено присуство на манган во езерото „Турија“. Поради високите концентрации, поради неуспеси во одржувањето, локалната фабрика за вода не можеше соодветно да го исчисти манганот.
Деновиве врне дожд кој ќе ја поплави „Турија“, а поројните врнежи ќе ја исчистат станицата „Комуналец“, акумулациите и главните цевки. Последните параметри веќе будат надеж дека струмичани наскоро повторно ќе имаат чиста вода за пиење.
Сепак, итно водоснабдување се уште е на место. Не само во Струмица, туку и во соседната општина Василиево, каде водата за пиење е забранета веќе трет ден. Заедничко за соседите е што црпат техничка вода од истото место – браната „Турија“. А една разлика е што градоначалникот во Василиево е од ВМРО-ДПМНЕ.
