Ренџери на НП „Шар Планина“, припадници на специјалните единици на МВР, војници, припадници на центарот за управување со кризи на Црвениот крст, цивили ја чистеле Шар Планина. Потребни беа вештини за качување за да се отстрани отпадот акумулиран со децении на некои депонии
Зад организирањето на финалната акција стојат двајца, Македонката Гордана Софија и Австриецот Ханес Јекел. Годинава за прв пат успеаја да организираат „заеднички викенд“ во сите општини во државата. Сепак, целта не е само да се исчисти, туку и да се воспостави систем за никогаш повеќе да не се повторат депонии.
Кога ќе се погледне селото Вешала како се искачува по Шара од правец на Тетово, првата инспирација е да се напише бајка – како се градат куќи на врвот на еден рид, како тој врв е опкружен со шума и друго. повисоките врвови. Како тие високи врвови – за капа имаат облаци.
Но, малку поблиску, мотивацијата се менува. Затоа што во борделот има потоци и реки не само од вода туку и од отпад.
Токму реките отпад во клисурите покрај мијалникот беа тема на денот, на само неколку километри под седиштето на Националниот парк „Шар Планина“. Се правеше план – како да се исчисти природата од последиците што ги предизвикуваат неодговорните селани и туристи. А целта на целата акција не беше само да се исчистат дворовите на мештаните, туку и да се задржи така.
Во Вешала, персоналот на националниот парк се сретна со припадници на специјалните единици на полицијата кои дојдоа од истата причина.
Прв на работа тргна директорот на Националниот парк „Шар Планина“, Ибрахим Дехари. Со помош на полицијата и членовите на неговата екипа влегол во реката.
Од возило извадил гума, лименка со боја како и дел од водоводна цевка.
Второ, на непристапно место – полициска екипа извадила камионска гума од реката.
Дојдоа и војниците. Во акцијата се вклучија и членови на Црвениот крст и Центарот за управување со кризи.
Ибрахим Дехари, директор на Националниот парк Планина Шаар, рече дека е задоволен од акцијата. Но, исто така, има уште многу депонии за кои е потребна поголема механизација.
„Секако, сето тоа ќе продолжи и во иднина за чистење на големите депонии, бидејќи за тие депонии, се разбира, во соработка со Министерството за животна средина, на наше барање да се. Да се преземе акција оваа година да се расчисти, таму да се изнајмуваат машини, како што се багери и камиони што треба да се транспортираат бидејќи тоа е голем обем на депонии, тие депонии може да содржат градежни материјали или цврст отпад“.,
– изјави Дехари.
Секој ја знае очигледната вистина – чистата животна средина води до развој на туризмот и подобар живот на локалното население.
„Секако, сето ова ќе има влијание врз другите развојни компоненти или туризмот, така што почиста животна средина каде што екосистемот може многу подобро да функционира и да имаме почисти реки, подобра вода и најчиста природа каде што може да биде биолошката разновидност, флората, фауната да се најдат себеси и да бидат што сакаат, а потоа ќе отвориме можност туристите од Европа или европските земји да дојдат кај нас и да си заминат задоволни“,
додаде Дехари.
Им честитаме на паркочуварите, полицајците, војниците и другите професионалци од различни институции, но тие се уште не можат да го исчистат целото ѓубре на планината Шаар. Кога бевме на терен со нив, не видовме дека добиле помош од голем број селани. Надежта произлезе од ова дете, кое беше едно од ретките мештани кои чистеа по себе.
Жител на борделот признал дека тој го создал ѓубрето. Но, тој вели дека тоа е затоа што во селото нема каде да се фрла ѓубре и никој не доаѓа да го собере ѓубрето.
„Да, го фрламе во оваа депонија затоа што немавме каде да го фрлиме“. Затоа го фрламе напред-назад и тоа е катастрофа. Да имавме каде да го фрлиме, да донесат контејнери, ќе го фрлевме во контејнерот. Ќе беше подобро, ќе беше почисто место. Местото треба да биде чисто, а не како сега овде да има ѓубре“.,
Тој рече.
Како што веќе рековме, акцијата во борделот не беше само уште едно чистење пред дворот. На терен беше и екипа од новото тетовско претпријатие за собирање отпад. Станува збор за јавно-приватно партнерство меѓу општината и австриската компанија „Заубермахер“.
На местото на настанот беше и еден од директорите на канцеларијата со седиште во Словенија која го покрива Тетово.
,До следниот месец најдовме решение. Од наредниот месец да започнеме со собирање на комуналниот отпад од руралните делови на општина Тетово на подрачјето на Шар Планина. Ова е нешто што мислам дека е голем чекор напред, бидејќи никогаш досега немало организирано собирање ѓубре, така што мислиме дека ова ќе помогне и ќе има помалку ѓубре во природата како што е сега“.,
– изјави Дезик.
Идејата за овие активности на Шар Планина има две имиња. Едната е Гордана Софија, а другата е партнерот на Гордана Ханес Јекел.
„Седнавме на балконот и размислувавме каква сакаме да биде оваа земја бидејќи и двајцата многу ја сакаме оваа земја. Првото нешто е да ја направиме чиста. Ако имате чиста животна средина, можете да се гордеете со својот идентитет. Почитувајте ја околината Ако сте горди на вашата татковина, ќе се грижите за вашето семејство, тогаш ќе мора да ја исчистите околината, вашите соседи, градот итн. Повторно да се гордееме со општината, земјата е она што сакаме да го постигнеме.,
рече Јекел.
Името на организацијата што ја основал е „Човекот и планината“, а настанот го нарекол „Генерален викенд“. Кога започнаа во 2021 година, идејата за чисти домови и чиста животна средина првично беше прифатена од само десетина општини. Но, годинава на „Генералниот викенд“ учествуваа сите општини и многу државни институции.
„Задоволни сме. Од првата година имаме поддршка од Министерството за животна средина и секако од сите 81 општина на локално ниво, а соработуваме и со Министерството за земјоделство. Затоа што потпишавме меморандум за соработка кој ќе работи десет години и наведува дека за секои десет килограми отпад собрани за време на „нормален викенд“, министерството ќе посветува дрво и ќе го засади покрај националните шуми, од сега па натаму, 2022 година. Засадени се 100.000 дрвја во чест на сите граѓаните кои учествуваа.
вели Софија.
Расчистувањето и садењето дрвца не е цел сама по себе. Гордана и Хејнс се надеваат дека оваа акција ќе го едуцира и поттикне образованието.
„Да се едуцираа учениците, можеби ако се воведе и темата животна средина, тогаш свеста, она што сите сакаме да го постигнеме за животната средина, ќе беше многу поголема и ќе имаше свест за нашето здравје и немаше да имаме такви моменти.,
– додаде Софија.
„Да не верувавме дека овој вид на акција ќе помогне да се создаде свест кај луѓето, немаше да го правиме тоа. Се разбира, веруваме. Но, свеста е празен збор, тоа не значи ништо. Свесност што значи дека луѓето треба да го препознаат проблем и да работиме на решавање на проблемот Сакаме да го постигнеме ова со „Генерален викенд“. Затоа ги ангажираме сите во оваа земја, од деца до пензионери, да ја исчистат животната средина од отпадот од минатото за да обезбедиме зелена иднина“.,
– додаде Јекел.
Додека се чистеше борделот се чистеше и во подалечното село Бозовце. Порано вака изгледаше, вака изгледаше.
„Четирите планини е една од најпосетуваните планини од странци, особено Германци, кои се околу 90% Полјаци, Чеси, на кои многу им се допаѓа, но имаат голема замерка поради ѓубрето на патот. приговор број еден, се друго е во ред“,
– изјави Лимани.
Фактот дека таквите вредности ги споделуваат луѓето во јавните институции чија задача е да се грижат за природата, дава надеж дека промените сè уште се можни.
„Заштита на природата од сите влијанија на човекот, но образованието е основната компонента со која можеме да постигнеме долгорочни резултати. Треба да се научи навиката да го фрлате ѓубрето во канта или контејнер дека она што ќе го донесете на планина, ќе се врати со вас таму каде што сте почнале“.
рече Ставревска-Панајотова.
А секако инспирација се и луѓето како планинарот, алпинистот и љубителот на природата Надир Мурсели.
„Природата секогаш возвраќа, понекогаш не ни знаеме што, или како, па не го знаеме ни тој дел од природата. Но таа секогаш возвраќа. Не дај Боже, без разлика дали има поплава или таква каква било катастрофа, никогаш не вреди Ако не го задржиме, губиме многу пари“.,
рече Мурсели.
