На двајца адвокати од Скопје им се закануваше одземање на лиценцата бидејќи создале здружение во Србија кое има за цел да ги признае адвокатските лиценци меѓу земјите од Отворениот Балкан. Адвокатската комора на Република Северна Македонија го тужи по член во статутот што беше додаден откако неговите колеги го создадоа здружението
Материјата е предмет на работа и на Уставниот суд. Од друга страна, од Адвокатската комора во моментов не сакаат детално да коментираат за случајот бидејќи не сакаат да влијаат на дисциплинската постапка што се води пред надлежните во Комората.
Процесот на отворање на слободниот пазар на труд меѓу државите од Отворениот Балкан започна на 5 март 2024 година. Но, тој процес им создаде проблеми на двајца млади правници. Со желба да воведат меѓусебно признавање на адвокатските лиценци во земјите од Отворениот Балкан, адвокатите Александар Ристески и Ражна Наумовска-Марковска, заедно со колешка од Србија, во април оваа година во Белград го основаа Здружението на адвокатите на Отворениот Балкан.
Не само што не доби поддршка од Адвокатската комора на Република Северна Македонија, туку му се заканија и со бојкот.
,Адвокатската комора на годишното собрание донесе нов статут, а во статутот беше внесена одредба која претходно не постоеше. Ова е член осум од статутот, ако ми дозволите ќе го цитирам, а таа одредба е следнава: „Адвокатите се организираат и здружуваат само и исклучиво во Адвокатската комора на Република Северна Македонија“. Сега, врз основа на оваа одредба, на овој член од статутот, приближно десет дена по донесувањето на овој статут, а што е најконтрадикторно, во последниот став од статутот стои дека тој е донесен првиот ден. . јуни и важи од денот на донесувањето, па иако не важи ретроактивно, десетина дена по донесувањето на тој статут добиваме барање за изјаснување. Ова го означува почетокот на дисциплинскиот процес“.
– вели Ристески.
Или, по хронологија, Ристевски и Наумовска-Марковска го основаа Здружението на правници на отворен Балкан на 21 април 2024 година. Според тогаш постоечкиот статут на Адвокатската комора, не постои забрана за пристапување на адвокатите во други здруженија. Адвокатската комора на 1 јуни одржува собрание на кое статутот се дополнува со член 8 во кој се вели дека „адвокатите се организираат и здружуваат само во Адвокатската комора“. На 11 јули 2024 година, дисциплински обвинител поднесе дисциплинска пријава до Дисциплинскиот суд на Адвокатската комора. Првата причина запишана во обвинението е тоа што тој отворил невладина организација во Србија спротивно на член 8 од законот и покрај тоа што во моментот на регистрација на невладината организација, законот не забранувал такво нешто.
Колешката на Ристевски, адвокатката Разна Наумовска-Марковска, која е и член на новоотвореното здружение, вели дека комората се уште нема закажано јавна расправа. Но, вели Наумовкс-Марковска, неофицијалните информации што ги добива од колегите се дека адвокатската комора се подготвува да и ја одземе лиценцата на три години.
„Засега ни е доделен само дисциплински процес. Се уште немаат закажано јавна расправа за нашето рочиште и чекаме. Исто така, веќе имаме информации од неколку наши колеги адвокати. Разбравме дека на годишното собрание било кажано дека треба да бидеме отстранети од кафеаната Треба да ни се одземат лиценците најмалку 3 години затоа што сме нанеле некаква наводна штета на македонската правна професија. Воопшто не ми е јасно каква штета е ова за македонската правна фела. Очекуваме разјаснување, не знаеме што ќе биде понатаму“.
вели Наумовска-Марковска.
Наумовска-Марковска и Ристански не ја оспоруваат постапката само затоа што се обвинети за ретроактивно дејство. Според нив, спорниот член од статутот на Адвокатската комора на Северна Македонија ги ограничува нивните права и на адвокати и на граѓани. Затоа се обратил до многу институции. Меѓу нив и до Уставниот суд.
„На 27 јуни поднесовме иницијатива до Уставниот суд бидејќи сметаме дека оваа одредба, членот 8 што претходно го цитирав, е спротивна на членот 20 ставови 1 и 2 од Уставот, кои го гарантираат правото на здружување. Поднесовме и соодветна претставка до Народниот правобранител на РСМ“.
– додаде Ристески.
Од Уставниот суд ни потврдија дека е оформен предмет по иницијатива на Ристевски и Наумовска-Марковска. Тие се во фаза на обезбедување податоци.
Се обративме и до Локпал. Ни потврдија дека случајот не само што е примен туку и затворен за нив. Кога го добил дописот од адвокатите, го отворил случајот, но по информациите од адвокатската комора утврдил дека Народниот правобранител нема овластување да постапува понатаму.
„360 Степени“ побара интервју или писмено соопштение од Адвокатската комора за конкретната постапка, но и за главното прашање што произлегува од предметот, кој сега е пред Уставниот суд. Сепак, оттаму решија писмено да ни одговорат. Еве го целосното писмо:
Додека ја чекаат одлуката на дисциплинскиот суд, Наумовска-Марковска и Ристески бараат помош од сите можни места, вклучително и од Владата.
„Би сакале да апелираме до министерот за правда и до премиерот да се заинтересираат за овој проблем бидејќи Отворен Балкан подразбира отворен пазар и запирање на произволното и каубојско однесување на Адвокатската комора и залагањето за човековите права, особено во овој случај. Право на здружување“.
– рече Наумовска-Марковска.
И адвокатот Александар Ристекски се обидува да допре до своите колеги, кои се согласија членот 8 да биде вклучен во статутот на адвокатската комора.
„Воведувањето на член 8 од Статутот на Адвокатската комора, што го цитиравме во текот на разговорот, го направија адвокати, колеги адвокати, чии усти на јавниот простор, поточно во медиумите, постојано се полнат со реченици и фрази. поврзано со безбедноста, некако испаѓа дека сите тие реченици и фрази се само празни зборови на хартија или мртов збор.
– вели Ристески.
Веројатно наскоро нема да се знае на чија страна е законот по ова прашање. Но, исходот, каков и да е, ќе постави нови стандарди бидејќи е прв од ваков вид.
Се разбира, за Ристски и Наумовска-Марковска спорот не е само теоретско прашање. Од одлуките на Адвокатската комора и на Уставниот суд зависи дали ќе можат и понатаму да заработуваат преку адвокатурата.
