Романските „Деца на канализацијата“

Владеењето на комунистичкиот диктатор Николае Чаушеску, во Романија и надвор ќе остане запаметено по „железната рака“ која неколку децении наметнуваше брутална репресија, страв и закани. За време на неговото владеење, Чаушеску ја забрани контрацепцијата и абортусот, во обид да ја зголеми работоспособната популација на Романија. Неподносливата сиромаштија резултираше со огромен број на напуштени деца.

Така, еден од најшокантните моменти по неговата смрт беше обелоденувањето на условите во романските сиропиталишта – каде илјадници напуштени, изгладнети и болни бебиња и деца беа најдени во состојба на бавно умирање во креветчиња со решетки и полни со инфекции.

Сликите предизвикаа силни реакции кога во 1989 беа пренесени низ светот, а набрзо потоа сиропиталиштата беа затворени. Илјадниците деца беа згрижени низ разни државни институции, но ни таму не поминаа подобро – овие места веќе беа полни со болни, сиромашни и ментални пациенти. Дел од постарите деца, пак, не сакаа да се вратат на строгата тортура во домовите, и останаа да преживуваат на улиците.

25 години подоцна, овие деца ѝ оставија грозно наследство на Романија (не погрозно од тоа што Романија им остави нив).

Среде сообраќајот во центарот на Букурешт, тек тук ќе видите некое лице како ѕирка од шахтите. Како што ќе се појави, така брзо и ќе исчезне, а малкумина и воопшто го забележуваат.

Полицијата се обиде да ги запечати влезовите во канализацијата, но луѓето од тунелите најдоа други влезови.

Логично, во тунелите знае да биде опасно, а за да влезете во нивниот свет, потребна ви е дозвола од нивниот самопрогласен лидер – недопирлив и мистериозен човек, поранешен уличен борач по име (прекар) Брус Ли.

Ли живее во тунелите во последните 24 години, а другите „луѓе од канализацијата“ го третираат како крал. Има сребрена коса, која ја бои со ауролак – металик боја популарна затоа што служи како евтина дрога за евтин „хај“. Ли носи и куп ѕвонливи беџови и медали, а чува и голема глутница од кучиња.

„Децата доаѓаат во тунелите бидејќи немаат каде да одат“, вели Ли, „а тука имаат храна и вода и греење… Сите ги знам. Овде долу јас контролирам сé. Порано правеа многу лоши нешта. Немаа кој да им покаже како да живеат добро пред да дојдам јас“.

Вели дека луѓето од канализацијата посегнуваат по дрога бидејќи тоа им е утеха и им дава можност за бегство од суровата реалност. „Со дрога, ти не си гладен, не си жеден“, вели „лидерот“. Во деведесеттите, жителите на канализацијата беа зависни од ауролак, во 2000-тите од хероин, а сега се боцкаат со синтетички дроги наречени „спајс“ или „меџик“.

Тунелот во кој живее Ли е поинаков од останатите. Во неговиот, луѓе седат на грејните цевки, има струја, микробранова, вентилатор, па дури и божиќна елка.

„Сé што имаме е собрано од ѓубрето од градот. Ако не живееме вака, ќе умираме по улиците“. Тунелот е долг околу 2 километри. Навечер е полн со млади и деца. Таму се собираат. Преку ден се надвор и го пребаруваат ѓубрето за храна и корисни предмети.

Постои само една хуманитарна група во Романија што работи со луѓето од подземјето – наречена Samu Social. Нејзините претставници разбираат дека „луѓето од тунелите немаат друг избор“, па се обидуваат да им помогнат на секој можен начин, но тоа оди тешко бидејќи нема доволно финансиски средства, ниту пак доволно храна и облека, иако групата има и делумна помош од владата.

Многумина ќе се пожалат дека Ли го ветува истово со години, но без резултат, барем не со живеалиште над земја. Сепак, за младите деца без никакви други опции и сонот знае многу да вреди.

Во меѓувреме, „владата прави сé што може, но ситуацијата во тунелите е комплексна – многу од луѓето што живеат во тунелите со Брус Ли не сакаат да заминат“, вели Сабина Николае – директор на Samu Social.