Подем на крајната десница, политички земјотрес во Франција, можен нов мандат на Урсула фон дер Лајен за претседател на Европската комисија,отстапување на Зелените и успеси на проевропските партии во Централна Европа. Тоа се некои од главните трендови кои се појавија на изборите за Европскиот парламент одржани од 6 до 9 јуни.
Европската народна партија (ЕПП) останува прва политичка сила во следниот состав на ЕП. Засега има 184 претставници во 720-члениот Европскиот парламент – два повеќе од претходно. Притоа, во претходниот состав на ЕП имаше повеќе пратеници – 751.
Сепак, тие места се далеку недоволни за конзервативната политичка група сама да ја избере следната Европска комисија. Претседателката на органот на извршната власт во ЕУ, Урсула фон дер Лајен, која е кандидат за втор мандат на функцијата, синоќа изрази задоволство од резултатот на ЕПП и уверување дека ќе добие поддршка од Европскиот совет.
Во исто време, Фон дер Лајен не ја криеше својата загриженост за подемот на екстремната десница и вети дека ќе „изгради тврдина“ против политичките екстремисти, и надеж за соработка со традиционалните политички групи – социјалисти и либерали.
Сепак, тие политички семејства се во повлекување. Групата на Политичкиот сојуз на социјалистите и демократите ќе има 139 пратеници во новиот состав на ЕП – 15 помалку од претходниот.
Либералите „Обнови ја Европа“ претрпеа уште потешки загуби, во согласност со тешкиот пораз на нивниот предводник, француската партија Ренесанса, од екстремно десничарското Национален фронт. Ќе имаат 80 европратеници – 28 помалку од сега.
Францускиот претседател Емануел Макрон распиша предвремени парламентарни избори по поразот на неговата партија. Така, тој предизвика „политички земјотрес“ во втората најнаселена држава на унијата.
Изборите беа обележани со очекуван подем на екстремната десница, вклучително и победата на Националното собрание во Франција и второто место на крајнодесничарската партија „Алтернатива за Германија“ во најнаселената земја на ЕУ – Германија.
Како резултат на тоа, европските конзервативци и реформисти ќе имаат 73 европратеници, а другата група од оваа боја на политичкиот спектар – „Идентитет и демократија“ – 58. Двете фракции имаа соодветно 62 и 73 места во претходниот состав на ЕП.
Успесите на евроскептиците по секоја веројатност ќе ја отежнат задачата на Урсула фон дер Лајен да биде реизбрана за претседател на Европската комисија, анализираат британски медиуми.
Американски медиуми јавија и за проектираните големи придобивки на крајната десница.
Од друга страна, изборите беа обележани со отстапувања на Зелените.
Еколошките партии ќе имаат само 52 европратеници – 22 помалку од претходно. Слабите резултати беа очекувани; тие можат да се објаснат со голем број фактори, од се попасивното учество на Зелените во владината коалиција во Германија до зголеменото незадоволство на јавноста против Зелениот договор и климатската и енергетската политика воопшто.
Последната група во ЕП, Левица, од своја страна, најверојатно ќе загуби пет места и се очекува нејзината застапеност да се намали на 36 европратеници.
Британски медиуми забележуваат уште еден тренд – силната застапеност на проевропските, центристички политички сили во Централна Европа. И поконкретно во Унгарија, со која владее десничарскиот премиер Виктор Орбан, кој е близок со рускиот претседател Владимир Путин, и во Полска, каде либералите на поранешниот претседател на Европскиот совет Доналд Туск го соборија конзервативниот националист.
Успесите на проевропските центристи во овие млади демократии се во спротивност со општиот тренд во ЕУ, јавија британски медиуми.
Сепак, целокупната слика – ЕПП останува најголемото политичко семејство во Европа и, најверојатно, ќе продолжи да владее во соработка со другите мејнстрим групи во ЕП. Сепак, тие ќе мора да го слушаат гласот на европските гласачи и да се обидат да ја смират нивната загриженост ако сакаат да го променат главниот тренд што се појави на овие избори.
