Македонските маски – Trn.mk

Карневалот е време за ставање маски, индивидуално и групно. Маскирањето и маскирањето овозможува промена на идентитетот, ослободувајќи го привремено од товарот на секојдневните улоги. Со менување на начинот на облекување можете да постигнете промена на полот, возраста или социјалниот статус и на тој начин да внесете состојба на конфузија во воспоставениот поредок на нештата.

Маските и карневалската слобода на однесување се меѓусебно условени – луѓето ставаат маски за да се однесуваат лудо без да бидат забележани, додека маските на лицето предизвикуваат промена во однесувањето на нивните носители. Магичните празни лица се само навидум безумни – тие носат слоеви на антички значења и цели. Замената на лицето обично предизвикува заплашување или смеа, но понекогаш се чини дека маската и денес може да биде во служба на супериорните сили или заштита од нив. Моќта на маската ги привлекува децата, но дали таа не е туѓа за возрасните.

Во многу делови на Македонија традиционалните маскирани олицетовренија се појавуваат секоја година, често во одделни карневалски поворки, додека понекогаш речиси и се губат во колоритната палета на современи, актуелни маски. Мнозинството од тие древни личности се мистериозно неми – тие се претставуваат во движење, танцување и правење врева. Не е тешко во нивното однесување да се идентификуваат карактеристиките на ритуалното прикажување, одредена сакрална и магична сериозност со која тие ја извршуваат својата навидум нескротлива или ласкавична задача, која всушност е поставена од традицијата.

фото: Ванчо Џамбаски

Трите најпознати карневали во Македонија се секако Вевчанскиот (Василица), Струмичкиот (Тримери) и Прилепскиот (Прочка).

Вевчанскиот и донекаде Прилепскиот карневал имаат зачувани најмногу од своите архаични елементи. Тука среќаваме некои стари маски, стари ликови кои жилаво опстојуваат уште од претхристијанскиот период. За разлика од нив, Струмичкиот отсликува помодерна визура и разбирање на карневалот, но сепак задржувајќи ја својата примарна улога и значење, како и останатите – да се обезбеди плодност на заедницата, да има голем бериќет и да се истераат сите зла и болести.

фото: Ванчо Џамбаски

Исто како и пред 100 години, исто како и пред 500 и 600 години, карневалот останува момент во кој заедницата доживува барем за момент, неограничено единство и се подготвува за годината која следи. Момент на радост и прочистување, време за меѓусебно простување на гревовите и нови почетоци.  

- Реклама -