Најубавата трка што некогаш постоеше

Тоа беше вид на трка при која ако некој од автомобилите се расипеше, возачот беше поканет од локалните на шпагети. Патеката, украсена со отпаднати шајки од потковици, се извиваше низ малите извртени улички на живописните сицилијански планински гратчиња, каде селаните гледаа Ферари-ја што летаа со над 160 км/ч, страшно блиску до праговите на портите на куќите и дуќаните. Трката носеше имe Targa Florio и беше олицетворение на италијанското La Dolce Vita („слаткиот живот“), а на Сицилија ѝ носеше интернационална слава цели седум децении. За жал, токму опасната убавина на Targa Florio и ќе доведе до нејзиниот крај.

И да не гледаш Гран При трки, и да не знаеш ништо за спортските автомобилски рели натпревари, старите фотографии од Targa Florio просто воодушевуваат. Легендарната трка ја носеше титулата на најстара во светот, и така беше сé до моментот кога беше запрена од полицијата, во 1977-мата, и тоа среде трка. Никогаш повторно не се одржа.

Беше основана во 1906 година, и беше една од најважните и најпопуларните трки во Европа. Гран При натпреварите што ја наследија тогаш беа само изолирани настани – а не серии и првенства како денешната Формула 1, на пример.

21-годишниот Енцо Ферари ја возеше неговата прва трка токму на патеката Targa, во 1919 година. Во 1924-тата, пак, Мерцедес одбра еден од нивните најмлади инженери да се натпреварува на Targa, и тоа во автомобил што сам го имаше дизајнирано. Возачот, што воедно и победи на трката таа година, беше никој друг туку самиот Фердинанд Порше.

Targa Florio беше најтешката трка во светот и различна од сите други возачки искуства. Оригиналната Grande рута беше долга 148 километри и вклучуваше 2000 свиоци, од кои повеќето среде старите, па и во фаза на распаѓање, сицилиски села.

На возачите им требаа барем 60 круга за да ја научат патеката, а деновите за вежбање се одвиваа заедно со вообичаениот сообраќај, каде локалните автомобили си бркаа секојдневни работи, покрај патот и на патот пасеше стока, а деца играа на улиците во селата.

На главниот настан немаше огради што ги штитеа гледачите, освен неколку стога сено, поставени тек-тук.

Но опасноста не ги спречуваше локалните просто да ја обожаваат трката и возбудата што истата ја носеше на нивниот инаку мирен остров.

Тркачките денови беа небаре национален празник, а секоја година мештаните ќе се собереа на улиците, ќе поставеа мебел на тротоарите (а некогаш и на самиот пат) и играа карти и пиеја Мартини додека чекаа да ги поздрават возачите додека прелетуваат крај нив.

Миленик им беше Нино Вакарела, роден Сицилијанец од Палермо. Тој го возеше најмоќниот автомобил што некогаш учествуваше во трката – Ферари. Во 1962-та, тој беше на пат да победи на трката. Додека поминуваше крај фановите, тој забави за да им отпоздрави со мафтање. Се заби во ѕид. И ден денес ќе сретнете купишта графити со неговото име испишани долж целата некогашна рута на Targa Florio.

Трката редовно уништуваше спортски автомобили кои денес чинат цело богатство и ги имаат само најбогатите колекционери. Експертите од автомобилската индустрија ја нарекуваа „тотално луда, нездрава“, така што многумина ќе се сложат дека е вистинско чудо што има „само“ 9 фатални несреќи во нејзината 71-годишна историја. Особено лоша беше 1973-тата, кога имаше два смртни случаја и уште неколку опасно блиски ситуации, што во меѓународната тркачка заедница предизвика пад на благонаклонетоста и популарноста на трката. Интернационалното управно тело задолжено за тркачките спортови почна да бара сите официјални трки да имаат задолжителни безбедносни огради и ѕидови, но за Targa Florio и нејзините тесни сицилијански улички тоа беше невозможно да се изведе.

Кога во 1977-мата еден од возачите удри во публиката со повеќе од 160 километри на час, со што уби двајца, а самиот тој заврши во кома, тоа беше последниот клин во ковчегот на Targa. Полицијата насила ја сопре трката уште во 4-тиот круг, и веќе никогаш не се случи спортски автомобил да ја помине целната линија.

Денес најстарата и најгламурозната трка на 20-от век уште живее во регионот околу Палермо, но во форма на посветени музеи распоредени низ селата во областа, некои поставени и во самите гаражи што некогаш беа користени од тркачите.

Историската стартна линија, за жал, е тотално напуштена и оставена да се распаѓа. Таму каде што огромните толпи се собираа на трибините и тензиите пред трката растеа со нивното навивање и грмењето на моторите, сега владее комплетна тишина.

ПС. Краткиот филм на Вес Андерсон – Castello Cavalcanti (2013), е инспириран токму од Targa Florio, единствената трка во светот во која ако ја удриш колата, ќе те почастат со тестенини и пијачка.