Вселенската агенција ја планираше мисијата DART, или Двојниот тест за пренасочување на астероидот, за да изврши целосна проценка на технологијата за отклонување на астероидите во име на планетарната одбрана. НАСА сакаше да види дали кинетичкиот удар – како што е удирање на вселенско летало во астероид со брзина од 6,1 километар во секунда ќе биде доволно за да се промени движењето на објект во вселената.
Ниту Диморфос, ниту поголемиот камен околку кој орбитира, познат како Дидимос, не претставуваат опасност за Земјата. Сепак, тој бил совршена цел за тестирање на системот, бидејќи големината на Диморфос е споредлива со астероидите кои би можеле да ја загрозат нашата планета.
Астрономите користеле копнени телескопи за следење на последиците од ударот скоро две години и утврдиле дека вселенското летало DART успешно го променило начинот на движење на Диморфос, менувајќи го орбиталниот период на астероидот, односно времето потребно за да се направи една револуција околу Дидимос – за околу 32 до 33 минути.
Но, научниците, исто така, процениле дека намерниот судир генерирал повеќе од еден милион килограми камења и прашина – доволни за да се наполнат околу шест или седум железнички вагони. Каде точно во вселената ќе заврши целиот тој материјал, останува отворено прашање.
Сега, новото истражување сугерира дека фрагменти од Диморфос ќе пристигнат во близина на Земјата и Марс во рок од една до три децении, со можност некои остатоци да стигнат до црвената планета во рок од седум години. Малите остатоци би можеле да стигнат и до атмосферата на Земјата во следните 10 години.
„Овие остатоци би можеле да креираат видливи метеори (обично наречени ѕвезди кои паѓаат) додека продираат во атмосферата на Марс“, вели водечкиот автор на студијата Елој Пења Асенсио, постдокторски истражувач за групата за истражување и технологија за астродинамика на длабоката вселена на италијанскиот Политехнички универзитет во Милано. „Откако првите парчиња ќе стигнат до Марс или Земјата, тие би можеле да продолжат да пристигнуваат наизменично и периодично најмалку во следните 100 години, колку што е времетраењето на нашите пресметки“.
Поединечните парчиња се мали, почнувајќи од честички од големина на зрно од песок до фрагменти слични по големина на паметните телефони, така што ниту еден од остатоците не претставува ризик за Земјата, вели Пења Асенсио.
„Тие би се распаднале во горната атмосфера преку процес познат како аблација, предизвикан од триење со воздухот при хипербрзина“, рече тој. „Не постои можност материјалот од Диморфос да стигне до површината на Земјата“.
Но, разбирањето кога остатоците би можеле да стигнат до Земјата е поголем предизвик и зависи од проценката на брзината на фрагментите.
Кога леталото се урна во Диморфос, не беше само. Мал сателит по име LICIACube се одвоил од вселенското летало пред ударот за да сними снимка од судирот и облакот од отпад што се формирал потоа.
„Овие клучни податоци овозможија и продолжуваат да овозможуваат детална анализа на остатоците произведени од ударот“, рече Пења Асенсио.
Истражувачкиот тим користеше податоци од LICIACube и суперкомпјутерски капацитети на Конзорциумот за универзитетски услуги на Каталонија за да ја симулира траекторијата на 3 милиони честички што ги создаде ударот. Компјутерското моделирање мери различни можни патишта и брзини на честичките низ Сончевиот систем, како и како зрачењето ослободено од Сонцето може да влијае на движењето на честичките.
Авторите на студијата ја сметаат можноста метеорскиот дожд „Диморфиди“ да стигне до Земјата малку веројатна, но не можат да ја исклучат, рече Пења Асенсио. И ако се случи, тоа ќе биле мал, слаб метеорски дожд.
„Метеорскиот дожд ќе биде лесно препознатлив на Земјата, бидејќи нема да се совпадне со ниеден познат метеорски дожд“, рече тој. „Овие метеори би се движеле бавно, со максимална активност во мај, и првенствено видливи од јужната хемисфера “.
И додека истражувачите не ја истражија оваа можност во нивниот труд, нивната истрага сугерираше дека остатоците од Диморфос може да стигнат до други, блиски астероиди.
Идните набљудувања би можеле да им помогнат на истражувачите да ги усовршат мерењата на масата на остатоците и да утврдат колку брзо се движи за да ја пресметаат очекуваната активност и дали ќе ги гледаме како метеори, рече Пења Асенсио.
Тие набљудувања ќе ги спроведе мисијата Хера. Мисијата на Европската вселенска агенција се очекува да се лансира во октомври за да ги набљудува последиците од ударот DART, пристигнувајќи во астероидниот систем кон крајот на 2026 година. Заедно со пар CubeSats, леталото ќе го проучува составот и масата на Dimorphos и бегивата трансформација по судирот. Хера ќе одреди и колкав импулс бил пренесен од леталото на астероидот.
Ќе се истражува дали пости кратер каде што удри леталото, или ударот бил толку силен што ја промеил формата на целиот астероид. Според научниците, досегашните набљудувања алудираат на второто, но тоа треба да биде истражено.
Генерално, мисијата ќе им овозможи на астрономите да ја разберат динамичката еволуција на отпадот произведен од удар во таков сложен систем на двојни астероиди.
Извор: Си-Ен-Ен
